دوربینهای چرخشی یا Speed Dome و یا PTZ دوربینهای مداربسته ای گفته میشوند که قابلیت چرخش دوربین در جای خود به وسیله کنترلکننده یا اتوماتیک فراهم شده باشد. گرچه قابلیت های DVRها متفاوت است و در بین فول آپشنها نیز گزینهها بسیار متنوع خواهند بود. کارت DVR در واقع رابط بین دوربینهای مداربسته آنالوگ با سیستم کامپیوتر است. این در حالی است که دوربینهای تحت شبکه یا همان IP دارای پورت اترنت (Ethernet Port) بوده و برای برقراری ارتباطات بین آنها از کابلهای شبکه Twisted-pair و سوکت RJ-45 استفاده میشود. DVRهایی که ورودی صدا و پورت LAN داشته باشند در بازار ایران اصطلاحا فول آپشن (full option) نامیده میشوند. دی وی آر های رایج در بازار از 32 فراتر نمیروند. از جمله تجهیزات مورد نیاز و رایج در این زمینه هستند. در این بخش به معرفی و بررسی برخی از تجهیزات و لوازم جانبی دوربینهای مداربسته میپردازیم. در ادامه بر بررسی برخی از این کاربردها میپردازیم. صدا و تصویر این دوربینها هر یک توسط کابل دورشتهای جداگانه منتقل میشود که یک رشته از سیمها نقش جلوگیری از نویز بر سیم اصلی را ایفا میکند. کاربرد اصلی و عمده دوربینهای مدار بسته در سیستمهای حفاظتی و امنیتی است. تفاوت اصلی دوربینهای آنالوگ و IP در پورتهای این دوربینها مشخص میگردد.
دوربینهای مداربسته بولت از نظر نوع لنز به دو دسته لنز ثابت (Fixed Lens) و لنز متغیر (Varifocal Lens) تقسیم میشوند. دوربینهای مداربسته مینیاتوری یا Mini Camera همانگونه که از نامشان پیداست، دوربین مداربستهای است که اندازه کوچکی دارد.اما لنز این دوربینها به اندازهای کوچک است که معمولا میتوان از طریق ایجاد سوراخی کوچک، تصاویر را به وسیله این دوربینها ثبت کرد و بدنه دوربین را پشت سطحی مثل میز، صندلی، گلدان یا تابلو مخفی کرد. همانگونه که اشاره گردید تعداد کانال DVRها از روی تعداد ورودی تصویر تعیین میشود؛ حال آنکه دی وی آر ها میتوانند دارای تعداد کانال متفاوت ورودی برای صدا باشند. دی وی آر ها شامل تعداد محدودی ورودی و خروجی تصویر و صدا هستند و همین محدودیت تعداد ورودیها آنها را دستهبندی کرده است. اجزای تشکیلدهنده دوربینهای دیجیتال عبارتند از لنز، سنسور تصویر، پردازشگر تصویر، چیپ فشردهسازی و چیپ شبکه.ساختار سیستمی این دوربینها بدینگونه است که اگر قصد داشته باشید به صورت آنلاین و از طریق اینترنت محل مورد نظر خود را مشاهده کنید، میتوانید با تنظیم آدرس IP بر روی آنها، از طریق شبکه یا اینترنت، به صورت آنلاین تصاویر ارسال شده از دوربینهای مداربسته را دریافت کرده و مشاهده نمایید. زیرا میدانند که در صورت بروز حادثه، پلیس میتواند از تصاویر دوربینهای مداربسته استفاده کرده و مجرم را شناسایی کند.
استفاده از این دوربینها تنها زمانی توصیه میشود که سیستم مداربسته از نوع آنالوگ بوده اما اتصال یک یا چند دوربین به صورت مستقیم به شبکه مورد نیاز است. به کلیه دوربینهایی که از نور مادون قرمز برای تشخیص تصاویر استفاده میکنند دوربینهای دید در شب یا اینفرارد (IR) گفته میشود. این دوربینها همانگونه که از نامشان پیداست از امواج کاملا دیجیتال برای تحلیل و ارسال دادههای تصویر و صدا استفاده میکنند. این دوربینها نسل ابتدایی دوربینهای مداربسته میباشند که برای دریافت و ارسال اطلاعات صدا و تصویر از امواج آنالوگ استفاده میکنند. از آنجا که این سیستم به طور خاص برای ذخیره و کنترل دوربینهای مداربسته طراحی شده است استفاده از آن در مقابل نوع کارت کامپیوتر دی وی آر ترجیح داده شده و توصیه میگردد. مابقی وظایف را کامپیوتر انجام میدهد. این دستگاه امکان کنترل و ارتباط دیجیتال با شبکه را نیز فراهم میکند. این سیستم قابلیتهای فراوانی را برای دوربینها فراهم میکند. این سیستم امکان کنترل دوربینهای IP و ذخیرهسازی تصاویر آنها را فراهم میکند.
این دوربینها بیشتر برای نصب در محیطهای داخلی و بر روی سقف طراحی شده و در اشکال فانتزی و متفاوتی در بازار موجود است. اینها استانداردهای ورودی تصاویر هستند؛ گرچه ممکن است برخی از شرکتها خصوصا شرکتهای چینی تعداد ورودیهای متفاوتی برای محصولات خود در نظر بگیرند. صرف نظر از انواع DVR از نظر تعداد کانال که می توانند 4 کانال، 8 کانال، 16 کانال، 32 کانال و یا … لیست قیمت دوربین مداربسته برای مثال لیست قیمت هایک ویژن عموما بر اساس خدمات مدل دوربین، مدل DVR یا NVR، سیستم مانیتورینگ حرفه ای، حافظه خارجی، انواع سیم و کابل تعیین می شود. در دوربینهای IP، بر خلاف دوربینهای آنالوگ که برای ضبط تصاویر از دستگاه DVR استفاده میشود، از دستگاه NVR به عنوان دستگاه ضبط تصاویر استفاده میشود که باعث ایجاد ارتباط شبکهای میشود و همچنین دادههای دوربینهای IP را ذخیره میکند. همچنین اکثر دوربینهای مداربسته با شدت نورهای مختلف میتوانند تصویر ایدهآل ارائه کنند .
این دوربینها که نام اصلیشان دوربینهای بادی body camera میباشد، دوربینهای مکعب مستطیل شکلی هستند که معمولا قابلیت نصب لنز بصورت جداگانه روی آنها تعبیه شده است. از آنجا که سایر دوربینها قابلیت سوار شدن لنز یا تعویض آن را ندارند از این دوربینها بیشتر در جاهایی استفاده میشود که زوم یا فکوس مطلوب باشد. قابلیت زوم اپتیکال قادر است سوژه را تا چندین کیلومتر دورتر هم نشان دهد. به این معنی که اگر عدد آن x12 را نشان دهد دوربین قادر است تا 12 برابر اندازه وقعی روی تصاویر زوم کند. اگر در قسمتی از جاده تصادفی رخ داده باشد، پلیس میتواند از طریق دوربین مداربسته، بلافاصله از وقوع تصادف آگاه شده و اقدامات لازم را انجام دهد. لازم به ذکر است که نصب دوربین مداربسته در ساختمانهای اداری و کاری، باید با آگاهی کارمندان انجام گیرد و حقوق انسانی رعایت شود. امروزه بیشتر دوربینهای مداربسته دارای کاور ضد آب بوده و به نحوی ساخته شدهاند که هم قابلیت نصب در محیط داخلی و هم در محیط خارجی را دارند. این دوربینها قابلیت نصب شدن بر روی سقف را نیز دارند. کارت DVR یک کارت کامپیوتری است که در دو حالت داخلی (Internal) یا خارجی (External) بر روی کامپیوتر نصب میگردد.
باعث میشود تا ضریب امنیتی در آن مکان بالا رفته و لذا حاضرین در آن مکان احساس امنیت بیشتری داشته باشند. 25 تا 85 درجه) میلیمتر دارند. نوع دیگری از دوربین مداربسته نیز در صنعت استفاده میشود که حساس به درجه حرارت هستند و در هر مرحلهای از فرآیند، درجه حرارت را اندازهگیری میکنند. دوربینها معمولاً توانایی چرخش تا 180 درجه به صورت عمودی را دارند. حال در صورت خرید قانونی دوربین هایک ویژن هزینه بیشتری پرداخت می کنید؛ اما در عوض از خدمات پس از فروش و گارانتی بهره مند خواهید شد. دوربینهای بالت در کیفیتهای متفاوت در طرحهای مختلف به صورت شبکه و آنالوگ ساخته و به بازار عرضه میشوند و از نظر کیفیت تصویر محدودیتی ندارند. استفاده از این دوربینها برخلاف نامشان در بازار ایران، منحصر به مصارف صنعتی نیست. این سیستم بیشتر برای مصارف کوچک و استفادههای کوتاهمدت توصیه میشود. 960 میباشد. اما از دیگر معایب این دوربینها،هزینه بالای سیمکشی و ارتباط باسیم است که موجب بیکیفیتی و ناامنی میشود. کابل متداول برای انتقال تصویر این دوربینها کابل کواکسیال RG-59 است؛گرچه ارتباط تصویر این دوربینها با کابلهای مختلف بر حسب نیاز امکانپذیر است.
اما کاربردهای آن به سیستمهای حفاظتی و امنیتی محدود نمیشود کاربردهایی نظیر کاربردهای پلیسی، نظامی، فضایی، صنعتی، کنترل ترافیک، ارتباطات ویدئویی و تصویربرداری نامحسوس. در سیستمهای مداربسته آنجا که نیاز به کابل ارتباطی است دوربینهای تحت شبکه میتوانند با ارتباطات سِری و شبکه ای از افزایش تعداد سیم جلوگیری کنند. دوربین مداربسته یا CCTV یک سیستم امنیتی و نظارتی است که در مکانهای تجاری و عمومی و حتی منازل مورد استفاده قرار میگیرد. واژه “دوربین مداربسته” برگردان فارسی کلمه انگلیسی Close Circuit Television یا به اختصار CCTV میباشد. PTZ مخفف سه کلمه (Pan-Tilt-Zoom) است. معنی لغتی کلمه دام (Dome) گنبد است. در واقع دوربین دام به معنی دوربین گنبدی شکل بوده و عنوان دوربینهای سقفی نیز درباره آنها بکار میرود. NVR مرکز اتصال شبکه به شمار میرود و سیاستهای اتصال در شبکه با توجه به الگوی شبکه متفاوت خواهد بود. نحوه اتصال در NVRها تابع مستقیمی از مفاهیم شبکههای کامپیوتری است.
کارفرما میتواند به منظور نظارت بر ایمنی و عملکرد صحیح کارکنان دوربین مداربسته را در محیط کار نصب کند. در گذشته جرائم بیشماری در سطح شهرها اتفاق میافتاد که با نصب دوربینهای مداربسته در سطح شهرها باعث پیشگیری از جرائم و آسیبهای دیگر اجتماعی شده است. این جرائم شامل رفتارهای ناهنجار رانندگان، کنترل سرعت وسایل نقلیه، تصادفات، کنترل و اعلام وضعیت بزرگراههای شهرها میباشند. هر دوربین همانند یک وسیله در شبکه عمل میکند و به وسیله شناسه شبکه IP و در قالب الگوها و قوانین شبکه به مرکز کنترل متصل میگردند. این پورت به منظور ارتباط با شبکه داخلی یا اینترنت و انتفال تصویر روی اینترنت استفاده میشود. بدینصورت که عموما دوربینهای آنالوگ دارای پورت کواکسیال(Coaxial port) هستند و ارتباطات آنها به وسیله کابلهای کواکسیال (عموما RG-59) و سوکت BNC برقرار میگردد. البته دوربینهای مداربستهای که جنس بدنه آنها در برابر آفتاب و گرمای زیاد، باران، برف، رطوبت، سرما و ضربه احتمالی مقاومتر است و دارای استانداردهای IP و IK هستند، معمولا برای استفاده در فضاهای خارجی مناسبتر میباشند . وظایف عمده NVRها همانند DVRها بوده و قابلیتهای نسبتا مشابهی را دارا میباشند. این دستگاه که معمولا در اندازههای متفاوتی در ابعاد دیویدی پلیر تا کیس کامپیوتر در بازار موجود است بر حسب نیاز میتواند کوچک یا بزرگ و با قابلیتهای متفاوت باشد.
این دوربین با قابلیت بزرگنمایی 30،23،20،12،10 برابر تولید شده است و هر چقدر که قابلیت بزرگنمایی بیشتر باشد، کیفیت زوم تصاویر بیشتر است. زوم دیجیتال که با استفاده از نرمافزار عکس را بزرگنمایی میکنند که اغلب در اندازههای بزرگ موجب کاهش کیفیت تصاویر میشود. بزرگنمایی میتواند به صورت دستی و اتوماتیک انجام شود. دوربین مداربسته در واقع کار جمعآوری اطلاعات محیط اطراف را از طریق مانیتورینگ و ارسال اطلاعات به حافظه ذخیرهسازی انجام میدهد که در صورت لزوم امکان بررسی آنها وجود دارد. این دوربین مداربسته قابلیت چرخش تا 360 درجه به صورت افقی را دارد. بدیهی است که نظارت روند این پروسه به صورت مستقیم امکانپذیر نیست. دوربینهای مداربسته مورد استفاده در صنعت، بر خط تولید محصول نظارت میکنند. از طرفی نظارت بر رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی از جمله رعایت سرعت مجاز، با استفاده از دوربینهای مداربسته امکانپذیر شده است. برای نظارت ترافیکی در شهرها و کشورها، دوربینهای مداربسته را در خیابانها و بزرگراهها نصب میکنند تا ترافیک و رفت و آمد خودروها را مورد بررسی قرار دهند.
ضمن بکارگیری امواج دیجیتال، آنها تحت بستر شبکه کنترل و مرتبط میشوند. در سیستمهای بستر شبکه امکان کدگذاری امنیت بالایی را برای آن فراهم می کند. امکان ارسال همزمان تصویر، صدا و برق در بستر شبکه، یکی از بارزترین ویژگیهای دوربینهای IP است. از این دوربینها بیشتر در مواقعی استفاده میشود که نیاز است فرد تصاویر دوربین مداربسته را همزمان نظارت کند. دستگاه ضبط تصاویر دیجیتال (Digital Video Recording) که به اختصار DVR نامیده میشود یک سیستم نظارت و کنترل بر دوربینهای مداربسته آنالوگ است. در این سیستم، تصاویر دوربینهای مداربسته از طریق یک مدار بسته (Close Circuit) به دستگاه ضبط تصاویر (DVR یا NVR) یا نمایشگر تصاویر (Monitor) فرستاده میشود. از همین جهت است که NVR را نمونه پیشرفته DVR محسوب میکنند. از اینرو فرد میتواند با استفاده از قابلیت PTZ سیستمهای مداربسته، دوربین را به هر جهت که میخواهد بچرخاند و در هر جا که میخواهد زوم کند.
تفاوتها تنها در بکارگیری و نحوه ارتباطشان با دوربینها است. از ضبط تصاویر با فرمتهای تصویری و کیفیتهای مختلف تا قابلیتهای هشداری متنوع، ارتباط با شبکه و بکارگیری نرم افزارهای کاربردی. ارتباط دوربینهای مداربسته بیسیم از طریق IP بسیار مطمئنتر و امنتر است. ضمن اینکه ارتباط بیسیم دیجیتال و تحت شبکه بدون افت کیفیت تصویر و صداست و امواج نویز بر کیفیت تصویر بیتاثیر است. کیفیت این دوربینها همانگونه که از نامشان پیداست تابعی از امواج آنالوگ است. یعنی برخلاف دوربینهای آنالوگ، این دوربینها از همان ابتدای دریافت تصاویر امواج را دیجیتال میکنند. با توجه به اختلاف پایین در قیمت و البته کیفیت بالای در تصویربرداری، ظاهرا این دوربینها در مقایسه با دوربینهای معمولی آنالوگ، انتخاب بهتری به حساب میآیند. در ضمن این دوربینها همانند دوربینهای آنالوگ، نیاز به یک مودم روتر نیز دارند. اشاره به این نکته که یک کامپیوتر را باید برای استفاده از این کارت در نظر گرفت . اطلاعات نیز درون کامپیوتر ذخیره میشود.
دوربینهای مداربسته ممکن است برای مشاهده فضاهای سرپوشیده و داخلی ساختمانها استفاده شوند و یا در برخی از مواقع بر حسب نیاز در فضای خارج محیطی و در مکانی رو باز نصب شود. دوربینهای صنعتی با قاب و یا بدون قاب در داخل و یا خارج ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرند. دوربینهای IP که با نامهای دوربینهای تحت شبکه و یا دوربینهای دیجیتال نیز شناخته میشوند، نسل جدید دوربینهای مداربسته هستند. اگر قصد خرید دوربین مداربسته را دارید و قیمت دوربین ها برایتان مهم است، می توانید روی این دو گزینه تمرکز کنید؛ ابتدا دوربین آنالوگ را نصب کنید و در مرحله دوم از دوربین مداربسته تحت شبکه یا IP استفاده کنید. این دوربینها معمولاً دارای بدنه دام (گنبدی) شکل و یک پایه، با توجه به شرایط نصب آن هستند. هستند. در این دسته دوربینهای مداربسته معمولا دید در شبی با برد بالا نیز دارند. با توجه به سیستم حفاظتی و ضد آب بودن بدنه (IP66) این دوربینها و شکل خاصشان این نوع دوربین مداربسته برای محیطهای بیرونی یا شرایط سخت آب و هوایی نیز مناسب هستند. به همین دلیل استفاده از کابلها و تجهیزات با کیفیت بالا روی کیفیت تصویر در این نوع دوربینها تاثیر بسزایی دارد.
سیستم DVR مستقل از کامپیوتر را دی و آر استندالون سایت finecctv (ُStandalone) مینامند. دی وی آر های با 4 ورودی تصویر را دی وی آر 4 کانال (DVR 4ch) مینامند. دستگاه کنترل و ذخیرهسازی تصاویر دوربینهای مداربسته تحت شبکه IP را Network Video Recording یا به اختصار NVR مینامند. تفاوت دوربینهای مداربسته آنالوگ و تحتشبکه چیست؟ دوربینهای اسپیددام به دلیل تعبیه شدن موتور روی آنها از قیمت بالاتری نسبت به سایر دوربینهای مداربسته برخوردارند. برد دید در شب این دوربینها وابسته به تعداد و نوع LEDهای تعبیه شده بر روی دوربین مداربسته کم و زیاد میشود. در واقع به غیر از دستگاه مرکزی ضبط یا نمایش، هیچ دستگاه و یا فرد دیگری توانایی مشاهده و یا ضبط تصاویر را نخواهد داشت و به همین دلیل یک مدار بسته بین دوربین و نمایشگر تشکیل میشود. به دلیل تغییر نور در فضاهای باز لنز دوربین مداربسته باید به نحوی باشد که توانایی تفکیک رنگ، تنظیم نمودن نور دریافتی، کم کردن و از بین بردن نویز در تصویر، نمایش تصویر واضح در شب و یا نورکم را داشته باشد و همچنین نسبت به آب و ضربه نیز مقاوم باشد. صرف نظر از قابلیت دید در شب و یا نوع لنز یا نوع امواج به کلیه دوربینهای سقفی گنبدی شکل دوربین دام گفته میشود.